سرطان کیست مویی چیست؟
کیست مویی یا بیماری پیلونیدال (PD) یک عارضه خوش‌خیم و شناخته‌شده است که معمولاً با عفونت همراه می‌باشد. این بیماری یکی از رایج‌ترین مشکلات پوستی است که بیشتر مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و شیوع آن در جمعیت عمومی بین صفر تا پنج درصد تخمین زده میشود. علت بروز کیست مویی، رشد برخی از موها به داخل پوست و تحریک واکنش التهابی بدن در آن ناحیه است.
محل معمول ایجاد کیست مویی معمولاً در ناحیه شکاف بالای مقعد و در ابعاد ۳ تا ۵ سانتیمتر است، اما ممکن است در سایر نواحی مانند ناف، زیر بغل، آلت تناسلی و مجرای مقعد نیز مشاهده شود. کیست پیلونیدال معمولاً شامل یک یا چند سینوس مشخص است و می‌تواند به تشکیل آبسه، عفونت مزمن، سلولیت و فیستول منجر گردد.
اگرچه به ندرت اتفاق می‌افتد، التهاب مزمن ناشی از کیست مویی گاهی می‌تواند به بروز بدخیمی منجر شود. سرطان مرتبط با کیست مویی بیشتر سلول‌های سنگفرشی پوست را درگیر می‌کند.
بدخیمی بیماری یا تغییرات سرطانی در ناحیه سینوس پیلونیدال یک عارضه بسیار نادر به شمار می‌آید. پزشکان بر این باورند که مشکلات مکرر یا مزمن ناشی از عفونت و خود بیماری سینوس پیلونیدال می‌توانند عوامل جدی در زمینه بروز سرطان کیست مویی باشند.
التهاب مکرر پوست می‌تواند منجر به تغییرات غیرطبیعی در فرآیند ترمیم کیست عفونی شده و در نهایت به بروز تغییرات بدخیم منجر گردد. معمولاً رشد سلول‌های سرطانی در ناحیه آسیب‌دیده به آرامی پیش میرود، اما در این موارد پیچیده، درمان فوری برای رهایی از سرطان کیست مویی ضروری است. برخی از پزشکان متخصص با برش ناحیه‌ای نسبتاً وسیع از پوست، اقدام به خارج کردن بافت آلوده می‌کنند، در حالی که دیگران پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی را به‌طور منظم تجویز می‌نمایند.
آیا کیست مویی باعث سرطان میشود؟
همان‌طور که اشاره شد، سرطان کیست مویی به‌طور قابل توجهی نادر است و تنها در حدود 0.1% از بیمارانی که به مدت طولانی (بیش از 20 سال و با میانگین 23 سال) به بیماری PD مبتلا بوده و درمان نشده‌اند، مشاهده میشود. این نوع سرطان نخستین بار در سال 1900 توسط ولف (Wolf) توصیف شد و تا کنون بیش از 69 مورد از آن گزارش شده است. در 90% موارد، سرطان کیست مویی سلول‌های سنگفرشی پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما انواع دیگری مانند سرطان سلول بازال، آدنوکارسینومای غدد عرق و تومورهای نامشخص نیز مشاهده شده‌اند.
سرطان کیست مویی بیشتر در مردان و در میانگین سنی 50 سال بروز می‌کند و معمولاً با چاقی همراه است. سرطان کیست مویی دارای تهاجم محلی بالایی است و قبل از اینکه به غدد لنفاوی کشاله ران متاستاز دهد، به‌صورت موضعی رشد می‌کند.
علائم سرطان کیست مویی
مکانیسمی که منجر به تحولات بدخیم در کیست مویی میشود، احتمالاً به فرآیندهای التهابی مزمن ناشی از زخم‌های پوستی و فیستول‌ها مرتبط است. مشابه سایر اختلالات مزمن پوستی، تصور میشود که بروز سرطان کیست مویی با آزاد شدن رادیکال‌های آزاد اکسیژن از سلول‌های التهابی فعال آغاز میشود و در پی آن، آسیب‌های ژنتیکی و تحولات سرطانی به وقوع می‌پیوندد. عوامل زیر می‌توانند به بروز این بدخیمی کمک کنند:
- اختلال در مکانیسم ترمیم طبیعی DNA به دلیل التهاب مزمن
- سرکوب سیستم ایمنی
- عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی
اگر بیمار برای مدت طولانی درمان را نادیده بگیرد، سلول‌های بافت آسیب‌دیده به تدریج دچار تغییرات می‌شوند. سرطان کیست مویی از سلول‌های بافت کیست آغاز شده و به نواحی اطراف گسترش می‌یابد و می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. بنابراین، توصیه میشود که نسبت به درمان بی‌توجهی نکنید.
تشخیص و ارزیابی سرطان کیست مویی
سرطان کیست مویی معمولاً دارای ظاهری خاص است و تشخیص آن از طریق معاینه بالینی انجام میشود. ضایعات موجود در ناحیه معمولاً شامل یک زخم مرکزی با حاشیه‌های نامنظم، شکننده، با رشد سریع، خونریزی و نکروز هستند. ارزیابی‌های تشخیصی پیچیده‌تر شامل روش‌های زیر می‌باشد:
- تصویربرداری (MRI یا سی‌تی‌اسکن لگن) برای بررسی وسعت محلی و شناسایی متاستازهای داخل شکمی
- انجام بیوپسی‌های متعدد از حاشیه زخم به منظور تشخیص بافت‌شناسی
- معاینه فیزیکی برای لمس دقیق گره‌های لنفاوی در ناحیه کشاله ران
- معاینه راست روده که با استفاده از آندوسکوپی پایین (سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی) انجام میشود.
- تصویربرداری از ستون فقرات در ناحیه کمر و پایین‌تر برای تشخیص استئومیلیت یا تهاجم استخوانی ناشی از تومور
- توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) برای شناسایی متاستازها
چگونه میتوان از سرطان سرطان کیست مویی پیشگیری کرد؟
همه ما می‌دانیم که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. سرطان پوست یا کارسینوم سلول‌های پوستی، عارضه‌ای نادر است که ممکن است به دنبال کیست مویی ایجاد شود و سال‌ها طول می‌کشد تا بروز کند. درمان به موقع سینوس پیلونیدال می‌تواند شما را از خطر ابتلا به سرطان کیست مویی نجات دهد.
عواملی مانند چاقی، وجود موهای زائد، زایمان با شقاق عمیق و مشاغل کم‌تحرک، می‌توانند شما را بیشتر در معرض ابتلا به سینوس پیلونیدال قرار دهند. بنابراین، بهتر است از قرار گرفتن در معرض این عوامل خودداری کنید. استفاده از کرم‌های موبر برای حذف موهای زائد نیز می‌تواند به جلوگیری از رشد آن‌ها کمک کند. با این حال، اگر قبلاً به این بیماری مبتلا شده‌اید، حتماً قبل از استفاده از این کرم‌ها با پزشک مشورت کنید. در مورد بیماری کیست مویی، درمان به موقع می‌تواند احتمال پیشرفت و بدخیم شدن آن را به صفر برساند.
البته باید توجه داشته باشید که از بهترین روش‌های درمانی استفاده کنید. بسیاری از داروها و پمادها تأثیری بر روی توده کیست مویی ندارند و تنها ممکن است از گسترش آن جلوگیری کنند. با توجه به اینکه این توده به راحتی عود می‌کند، روش‌های مؤثرتری برای درمان آن پیشنهاد میشود. بنابراین، روش‌های تهاجمی به عنوان بهترین گزینه‌ها مطرح هستند.
درمان سرطان کیست مویی
تومورهای مرتبط با سرطان کیست مویی معمولاً بزرگ بوده و قطر آن‌ها اغلب بیش از 5 سانتیمتر است. در حال حاضر، جراحی به عنوان تنها روش مؤثر برای درمان سرطان کیست مویی شناخته میشود. جراحی در مورد سرطان سلول‌های سنگفرشی معمولاً نتایج مثبتی به همراه دارد. روش استاندارد درمان شامل برداشتن تهاجمی بافت‌های سرطانی و سپس منجمد کردن حاشیه‌های آزاد است. این فرآیند باید با دقت فراوان انجام شود، زیرا احتمال گسترش سلول‌های سرطانی وجود دارد.
جراحی گسترده با حاشیه‌های عاری از تومور، که شامل برداشتن نواحی وسیع از پوست و بافت زیر جلدی، برخی از عضلات و در صورت نیاز، استخوان خاجی (ساکروم) و دنبالچه (کوکسیکس) می‌باشد، می‌تواند نرخ بقای عاری از بیماری را در مدت 5 سال به 61٪ افزایش دهد. اگر بافت سرطانی به بافت‌های اطراف چسبیده باشد، برداشتن کامل آن با جراحی معمولی ممکن نیست. پس از اتمام جراحی، بسته به شرایط، زخم ممکن است بسته شود یا باز بماند. یکی دیگر از روش‌های مؤثر، استفاده از لیزر پرتوان برای برداشتن کامل پاکه و ریشه‌های کیست مویی است.
آیا عدم جراحی کیست مویی می‌تواند منجر به سرطان کیست مویی شود؟
خیر، به طور کلی عدم جراحی کیست مویی به تنهایی باعث بروز سرطان کیست مویی نمی‌شود. کیست مویی معمولاً یک توده خوش‌خیم است که به دلیل تجمع موهای ریشه‌دار در لایه‌های پوست ایجاد میشود. در بیشتر موارد، این کیست نیاز به درمان خاصی ندارد و می‌تواند بدون ایجاد مشکل باقی بماند. با این حال، در برخی شرایط ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن کیست مویی وجود داشته باشد، به ویژه اگر کیست بزرگ شود، درد یا عفونت ایجاد کند، یا اگر شما نسبت به ظاهر آن احساس ناراحتی یا نگرانی کنید.
در این مواقع، پزشک شما ممکن است جراحی را توصیه کند. معمولاً جراحی کیست مویی یا انجام مداخلات کوچک به منظور بهبود وضعیت آن انجام میشود. اگر کیست مویی را بدون جراحی رها کنید، ممکن است اندازه‌اش افزایش یابد یا مشکلات دیگری مانند درد و عفونت به وجود آید، اما به طور کلی این مشکلات به خود کیست مربوط می‌شوند و نه به سرطان کیست مویی. در هر صورت، بهتر است با پزشک خود درباره هر کیست مویی مشورت کنید و توصیه‌های او را در زمینه تشخیص و درمان مناسب دنبال نمایید.
روش‌های درمان کیست مویی
اگر فردی هیچ علامت یا نشانه‌ای از عفونت سینوس پیلونیدال نداشته باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. در غیر این صورت، با تشخیص و نظر پزشک متخصص، روند درمانی می‌تواند به شرح زیر آغاز شود:
- درمان‌های پزشکی
- روش‌های درمان پزشکی برای کیست پیلونیدال شامل موارد زیر است:
- برداشتن موهای زائد
- در موارد خفیف و در صورت عدم وجود عفونت، حذف موها ممکن است اولین گام در درمان سینوس پیلونیدال باشد.
گزینه‌های حذف موهای زائد شامل موارد زیر است:
- اصلاح (Shaving)
- اپیلاسیون (Waxing)
- لیزر (Laser)
- کرم‌های موبر (Hair Removal Creams)
تحقیقات معتبر نشان می‌دهد که حذف منظم موهای زائد و رعایت بهداشت مناسب در این ناحیه می‌تواند به کاهش نیاز به روش‌های جراحی و بازگشت به فعالیت‌های روزمره کمک کند. با این حال، در برخی موارد، حذف مو ممکن است منجر به افزایش عود سینوس پیلونیدال شود. بنابراین، افراد باید از روش‌های خاصی برای حذف موهای زائد استفاده کنند، زیرا برخی از این روش‌ها ممکن است باعث تحریک یا بروز بثورات شوند.
تخلیه آبسه
در صورتی که افراد دارای آبسه‌ای با منبع مشخص باشند، پزشک باید اقدام به تخلیه آن کند. این عمل معمولاً در مطب پزشک انجام میشود. پیش از ایجاد برش در ناحیه آبسه، پزشک یک بی‌حس‌کننده موضعی تزریق می‌کند تا امکان تخلیه چرک و کاهش التهاب فراهم شود. کاهش حجم آبسه می‌تواند به نمایان شدن سینوس پیلونیدال و تسهیل در درمان کمک کند. چند هفته پس از تخلیه آبسه، ممکن است افراد نیاز به انجام روشی به نام برداشتن چاله داشته باشند. در این مرحله نیز از بی‌حس‌کننده موضعی استفاده میشود و پزشک اقدام به برش حفره یا سینوس می‌کند.
درمان دارویی کیست پیلونیدال
آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش عفونت و بهبود التهاب شدید پوست کمک کنند. افراد ممکن است از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان آبسه‌های کوچک‌تر به عنوان یک گزینه معتبر یا به عنوان مکملی برای سایر روش‌های درمانی استفاده کنند.
عمل جراحی کیست پیلونیدال
جراحی به عنوان مطمئن‌ترین روش برای درمان و حذف سینوس پیلونیدال شناخته میشود، اما ممکن است با عوارضی نظیر بهبود نامناسب زخم همراه باشد. بیماران تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرند و جراح یا سینوس را برش می‌زند یا آن را باز می‌کند. در حالی که برداشتن کامل سینوس از طریق برش ممکن است در بلندمدت نتایج بهتری به همراه داشته باشد، دوره بهبودی آن ممکن است طولانی‌تر باشد. جراحان می‌توانند از روش‌های جراحی سنتی با استفاده از اسکالپل یا جراحی آندوسکوپی برای باز کردن سینوس بهره ببرند.
در این روش، جراح آبسه و سینوس را باز کرده و لبه‌های پوست را کوتاه می‌کند. همچنین، جراح ممکن است بافت ملتهب اطراف ناحیه را نیز حذف کند و سپس از بافت سالم برای بستن ناحیه استفاده نماید. این روش ممکن است خطر عفونت بیشتری داشته باشد، اما در برخی موارد ضروری است. زمان انجام این نوع عمل، بسته به روش جراحی، معمولاً حدود 30 دقیقه به طول می‌انجامد. افراد می‌توانند گزینه‌های جراحی را با پزشک خود بررسی کنند تا بهترین انتخاب و همچنین خطرات و عوارض جانبی احتمالی را شناسایی کنند.
جراحی سیستکتومی پیلونیدال
کیست‌های پیلونیدال در ناحیه‌ای نزدیک به شکاف بین باسن ایجاد می‌شوند. این ناحیه به عنوان شکاف گلوتئال شناخته میشود. در این کیست‌ها، یک فولیکول موی نهفته یا رشد کرده به همراه باقی‌مانده‌هایی نظیر سلول‌های مرده پوست و آلودگی‌ها در یک جیب محصور جمع میشود. موهای رشد کرده معمولاً زیر پوست به رشد خود ادامه می‌دهند و این امر باعث تحریک کیست و در نتیجه عفونت میشود. این عفونت می‌تواند منجر به ایجاد آبسه یا جوش پیلونیدال شود که با چرک بدبو پر میشود.
در بیشتر موارد، آبسه از طریق پوست تخلیه میشود. برای درمان عفونت، معمولاً انجام سیستکتومی پیلونیدال (Pilonidal cystectomy)یک عمل الزامی به شمار میرود. این عمل جراحی یک روش جزئی است که معمولاً به صورت سرپایی و توسط جراح کولورکتال انجام میشود. در حین برداشتن کیست پیلونیدال یا آبسه عفونی، ممکن است از بیهوشی عمومی یا منطقه‌ای برای کنترل درد استفاده شود.
درمان‌های خانگی برای کیست پیلونیدال
برای مراقبت از کیست و ناحیه اطراف آن، همواره باید تمیزی را رعایت کنید. از اصلاح یا تراشیدن نواحی اطراف کیست خودداری کنید، زیرا این کار می‌تواند باعث ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت شود. بهتر است چند بار در روز کمپرس گرم را به مدت 10 تا 15 دقیقه بر روی کیست قرار دهید. این کار ممکن است کیست را به سطح نزدیک‌تر کرده و به تخلیه آن کمک کند. اگر موهایی زیر پوست گیر کرده باشد، کمپرس گرم می‌تواند به رشد آن‌ها نیز یاری رساند.
استفاده از محلول‌های ضدعفونی‌کننده مانند روغن درخت چای بر روی کیست می‌تواند به پیشگیری از عفونت کمک کند. همچنین، پمادهای آنتی‌بیوتیک سه‌گانه نیز می‌توانند مفید باشند و به راحتی در دسترس هستند.
از دست زدن به کیست یا ترکاندن آن پرهیز کنید. کیست‌ها از کیسه‌ای زیر پوست تشکیل می‌شوند که ممکن است با ماده‌ای غلیظ و زرد رنگ به نام کراتین پر شود. ترکاندن کیست ممکن است مایع را آزاد کند، اما کیسه همچنان باقی می‌ماند و ممکن است کیست دوباره رشد کند. همچنین، این کار می‌تواند باکتری‌ها را به پوست وارد کرده و منجر به عفونت یا تشدید وضعیت کیست شود. گاهی اوقات، موهای زیر پوستی قبل از اینکه به طور کامل زیر پوست بروند، در سطح پوست قابل مشاهده هستند.
در این شرایط، برداشتن آن‌ها می‌تواند به تسریع بهبودی کمک کند. افراد می‌توانند از موچین تمیز برای گرفتن و برداشتن مو استفاده کنند. اما اگر موها به طور کامل زیر پوست قرار دارند یا برای حذف آن‌ها نیاز به نفوذ به پوست باشد، نباید این کار را انجام دهند. در این صورت، بهتر است فرد موها را به حال خود رها کند.
بهترین روش برای درمان کیست مویی چیست؟
درمان کیست مویی با لیزر، مدرن‌ترین و مؤثرترین راه برای رهایی از سینوس پیلونیدال به‌طور دائمی است. این روش درمانی به کارگیری اشعه لیزر برای سوزاندن و از بین بردن سینوس پیلونیدال است و به‌عنوان یک روش کم‌تهاجمی شناخته میشود که هیچ بریدگی، زخم یا بافت اضافی ایجاد نمی‌کند. انرژی لیزر به اندازه کافی برای تخلیه مواد عفونی از کیست مؤثر است. پزشکان در این روش، کیست را می‌بندند و همچنین تمام ناحیه سینوس پیلونیدال را حذف می‌کنند که این امر احتمال عود سینوس را به صفر می‌رساند.
علاوه بر این، نیازی به بستری طولانی در بیمارستان نیست و درمان با لیزر به‌عنوان یک روش سرپایی انجام میشود، بنابراین بیمار می‌تواند در همان روز به راحتی به خانه برگردد. به دلیل ماهیت کم‌تهاجمی این روش، بیمار در طول و بعد از درمان درد کمتری را تجربه می‌کند. همچنین، لیزر درمانی بهبودی سریع و آسانی را فراهم می‌آورد و بیمار تنها در 3 تا 5 روز به بهبودی کامل دست می‌یابد. بنابراین، میتوان گفت که این بهترین درمان برای سینوس پیلونیدال است.
بهترین روش برای پیشگیری از سرطان کیست مویی، درمان به موقع و مناسب این نوع کیست است. در مراحل اولیه میتوان از بروز و عود کردن کیست مویی حتی با روش¬های خانگی جلوگیری به عمل آورد. در موارد کیست‌های مویی پیچیده و مزمن، همواره باید احتمال بروز سرطان را در نظر داشت، هرچند که این احتمال بسیار کم باشد. نمونه‌های کیست مویی باید به صورت منظم برای ارزیابی بافت‌شناسی ارسال گردند تا از نظر وجود یا عدم وجود بدخیمی مورد بررسی قرار بگیرند. در صورتی که سرطان کیست مویی در مراحل اولیه شناسایی شود، نیاز به جراحی‌های وسیع کاهش می‌یابد.
