لاپاراسکوپی کیسه صفرا

جراحی کیسه صفرا

این جراحی که با عنوان کوله‌سیستکتومی شناخته می‌شود نوعی عمل جراحی رایج بوده که برای حذف همیشگی کیسه صفرا (gall bladder) از بدن، صورت میگیرد. کیسه صفرا ارگان کوچکیست در بدن که وظیفه آن ذخیره مایع صفراوی ترشح شده از کبد می‌باشد. این مایع برای هضم چربی های موجود در روده کوچک ترشح میشود و پس از انجام لاپارسکوپی و حذف کیسه صفرا از بدن، این مایع به صورت مستقیم از کبد به روده کوچک وارد میشود.
عموما این جراحی زمانی توسط پزشک انجام میشود که مراجعه کننده دچار التهاب کیسه صفرا یا سنگ کیسه صفرا شده باشد. این جراحی ها از مشلات بعدی اعم از سرطان و پارگی کیسه صفرا جلو گیره میکنند. برای اطلاع از انواع عمل و همچنین چگونگی انجام هر کدام، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

فیستول

دلایل و علت جراحی کیسه صفرا 

اگرچه کیسه صفرا یک عضو مهم در بدن ما محسوب می شود؛ اما گاهی به دلایلی پزشک مجبور به جراحی و برداشتن کیسه صفرا می شود. دلایل لاپاراسکوپی و جراحی کیسه صفرا عبارت است از:

• دیسکینزی: زمانی که کیسه صفرا نقص دارد و نمی تواند صفرا را به خوبی تخلیه کند.
• کولسیستیت: زمانی که کیسه صفرا دچار التهاب شود.
• وجود سنگ در کیسه صفرا که از تخلیه صحیح صفرا جلوگیری می کند.
• وجود تومور در کیسه صفرا
• ناهنجاری های مادرزادی

عمل جراحی کیسه صفرا

عمل جراحی کیسه صفرا و برداشتن کیسه صفرا کوله‌سیستکتومی نام دارد. در اکثر مواقع این عمل عوارض زیادی ندارد و برای رهایی بیمار از درد تنها راه حل محسوب می شود. برای برداشتن کیسه صفرا دو روش عمده وجود دارد؛ جراحی کیسه صفرا و روش سنتی عمل یا عمل به روش باز (لاپاراتومی). قبل از عمل کیسه صفرا، پزشک به بیمار دارویی می دهد که به کمک آن روده ها کاملا تخلیه می شوند.
همچنین به بیمار توصیه می شود که شب قبل از عمل، به خصوص چهار ساعت قبل از عمل از مصرف آب یا نوشیدنی های دیگر خودداری کند. اگر از روش سنتی یعنی لاپاراتومی استفاده شود، به دلیل وجود برش‌های بزرگ بیمار بعد از عمل در بیمارستان بستری می شود. اما امروزه بیشتر از روش لاپاروسکوپی کیسه صفرا استفاده می شود که کمتر تهاجمی است و معمولا نیازی به بستری بیمار بعد از انجام عمل نیست.

بیشتر بخوانیم: عمل کیسه صفرا خطرناک است؟

نحوه عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا

بیمار در وضعیت خوابیده به پشت، در حالی که سر بیمار مختصری به سمت بالا و متمایل به چپ است قرار داده می‌شود.
بعد از پرپ و درپ، برشی در ناحیهٔ بالای ناف داده می‌شود و از این محل سر سوزن مخصوص گاز وارد صفاق می‌شود. از همین راه پریتوئن از گاز کربن دی اکسید پر شده تا اینکه فشار گاز به ۱۵-۲۰ میلی‌متر جیوه برسد، سپس سر سوزن گاز خارج شده و در آن قسمت کانولای Hasson را وارد می‌کنیم و بدین ترتیب دوربین وارد حفرهٔ شکم می‌شود.
سپس یک کانولای۱۰ میلی متری زیر زائدهٔ گزیفوئید در سمت چپ خط میانی بدن و یک کانولای ۵ میلی‌متری در زیر دنده‌ها با فاصلهٔ یک کف دست در سمت راست و کانولای ۵ میلی‌متری بعدی را در خط مید آگزیلاری طرفی (زیر بغل) قرار می‌دهیم.
با یک فورسپس دندانه دار از کانولای زیر بغل، فوندوس کیسهٔ صفرا را می‌گیرند.
با یک گرسپر دیگر از طریق کانولای ربع بالایی راست، گردن کیسهٔ صفرا را گرفته و آن را به سمت خارج می‌کشند.
سپس پروب دیاترمی از طریق کانولای ۱۰ میلی‌متری وارد شده و هنگامی که شریان و مجرای سیستیک تشخیص داده شد، شریان را با استفاده از دو بست فلزی (یکی را در قسمت پروگزیمال و دیگری را در سمت کیسهٔ صفرا) لیگاتور نموده و با قیچی آن را قطع می‌کنند. در مورد قطع مجرای سیستسک نیز به همین روش عمل می‌کنند.
با پروب دیاترمی کیسهٔ صفرا را از بستر کبد جدا نموده و از محل کانولای ۱۰ میلی‌متری خارج می‌کنند. برای خارج کردن کیسهٔ صفرا بهتر است از ابزار مخصوصی که در سر آن کیسهٔ پلاستیکی (Endo bag) تعبیه شده استفاده نمود. در مواردی که مشکوک به سرطان کیسهٔ صفرا باشیم استفاده از اندوبگ الزامی است، در غیر این صورت ممکن است هنگام خارج کردن کیسه، سلول های سرطانی گسترش یابند. هنگام خارج کردن کیسه از حفرهٔ شکمی، هم چنین باید مراقب بود تا کیسه پاره نشود، زیرا در این صورت امکان عفونت زخم و عوارض بعدی به وجود می‌آید.
شست‌وشوی مختصری صورت گرفته و کانولاها خارج شده و گاز پریتوئن را تخلیه می‌کنند و در آخر نیز محل‌های برش را بخیه می‌زنند.

جراحی کیسه صفرا به روش لاپاراسکوپی

گفتیم که در روش سنتی یا باز جراحی کیسه صفرا، جراح برای خارج کردن کیسه صفرا برش های بزرگی ایجاد می کند. اما روش لاپاروسکوپی کیسه صفرا کمتر حالت تهاجمی دارد؛ زیرا در این روش جراح چند سوراخ کوچک در حد یک تا دو سانتی متر در پوست شکم ایجاد می کند. این برش های کوچک مزایای زیادی دارند؛ برای مثال بهبودی محل زخم سریع تر اتفاق میوفتد و احتمال خون ریزی و عفونت کاهش پیدا می کند.
با این حال جراحی کیسه صفرا کاملا بدون عارضه نیست و ممکن است عوارضی مانند چسبندگی برای بیمار ایجاد کند. همچنین این روش نیاز به دمیدن گاز به داخل شکم دارد که این موضوع برای افرادی با مشکلات قلبی و تنفسی خطرناک است. عمل لاپاراسکوپی نیاز به مهارت و دقت بالای جراح دارد. قبل از جراحی کیسه صفرا، پزشک آزمایشات مختلفی مانند تصویر برداری از کیسه صفرا، آزمایش خون و… را درخواست می کند.

درمان بواسیر

چرا از عمل جراحی لاپاراسکوپی برای برداشتن کیسه صفرا استفاده می‌شود؟

در صورت مواجه شدن با شرایط زیر ممکن است نیاز به برداشتن کیسه صفرا با استفاده از روش لاپاراسکوپی (جراحی) وجود داشته باشد:
اختلال حرکتی کیسه صفرا، هنگامی اتفاق می‌افتد که کیسه صفرا به خاطر آسیب‌دیدگی به نحو صحیح پر یا خالی نشود.
سنگ مجاری کیسه صفرا، زمانی ایجاد می‌شود که سنگ صفرا به مجاری صفراوی وارد شده و به‌طور بالقوه باعث مسدود شدن این مجاری و ایجاد محدودیت برای خالی شدن مایع صفرا در روده کوچک شود.
كله‌ سیستیت‌، که یک التهاب در کیسه صفرا است.
پانکراتیت، که به معنی التهاب در لوزالمعده است.
عمل جراحی لاپاراسکوپی به این دلیل نسبت به عمل جراحی باز از برتری برخوردار است که در این حالت به علت ایجاد شکاف‌های کوچک‌تر خطرات ناشی از عفونت، خونریزی، و نیز دوره ریکاوری بیمار کاهش پیدا کند.

تغذیه بعد از لاپاراسکوپی (جراحی) کیسه صفرا:

شش تا هشت ساعت بعد از عمل جراحی لاپاروسکوپی (جراحی بسته) کیسه صفرا معمولاً به بیمار مایعات صاف شده همچون آب, چای, آب میوه و آب کمپوت داده می شود و در صورتی که بتواند تحمل کند رژیم بیمار به رژیم مایعات همچون سوپ و سپس به رژیم نرم کم چربی همچون جوجه کباب و مختصری برنج و مانند این ها تبدیل می شود; پیروی از یک رژِیم غذایی علمی و درست، موجب بهترین پاسخ و کمترین عوارض خواهد شد.
همان طور که می دانیم صفرا توسط کبد ترشح می شود و در کیسه ی صفرا ذخیره می شود و پس از خوردن غذای چرب و سنگین و ورود چربی به روده ها, کیسه ی صفرا منقبض شده و مقدار زیادی صفرا وارد روده می شود و به هضم چربی کمک می کند هنگامی که بیمار تحت عمل جراحی کیسه ی صفرا قرار می گیرد ترشح صفرا از کبد ادامه دارد ولی چون به طور مستقیم وارد روده می شود و جایی برای ذخیره ی آن نیست, امکان ورود حجم بالای صفرا به داخل روده وجود ندارد و لذا ممکن است پس از عمل برای مدتی (حدود شش ماه تا یک سال) بیمار نتواند غذای چرب وسنگین را به راحتی هضم نماید.
بنابراین توصیه می شود بیماران پس از عمل جراحی کیسه صفرا حد اقل به مدت شش ماه تا یک سال (بسته به علائم بالینی بیمار) از خوردن غذای چرب پرهیز کند و نیز از لبنیات کم چرب استفاده نماید. همچنین در هر وعده ی غذایی حجم کمی از غذا میل کند. در صورت ضرورت بیمار میتواند تا پنج بار در روز غذا (باحجم کم) بخورد تا دچار مشکل های گوارشی نشود.