فهرست مطالب
خارش مقعدی یک عارضه ناراحت‌کننده است که ممکن است در هر سنی و هر جنسیتی رخ دهد. این مشکل معمولاً به علت تحریک، التهاب یا عوارض دیگری در ناحیه مقعد ایجاد می‌شود. خارش مقعدی ممکن است به صورت موقت یا مزمن وجود داشته باشد و می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. علت خارش معقدی و نحوه درمان آن برای افرادی که با این مشکل مواجه هستند؛ از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که خارش معقدی اغلب دردناک و ناراحت کننده است. در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا علت خارش معقدی و راه های درمان آن را در افراد مختلف مورد بررسی قرار دهیم.
خارش مقعدی چیست؟
خارش مقعد یک بیماری شایع است. خارش که در داخل یا اطراف مقعد شما قرار دارد، اغلب شدید است و ممکن است با میل شدید به خاراندن همراه باشد. معمولا خارش مقعد را خجالت آور و ناراحت کننده برای افراد مبتلا به این عارضه است. خارش مقعد که به آن خارش آنی نیز می‌گویند، علت های مختلفی دارد. برخی از علت خارش مقعدی مانند مشکلات پوستی، هموروئید، و شستشوی زیاد یا ناکافی است. با این وجود، گاهی اوقات علت خارش مقعد قابل شناسایی نیست. علل احتمالی خارش مقعد عبارتند از:
- رفتارها و محصولات تحریک کننده: بی اختیاری مدفوع و اسهال طولانی مدت (مزمن) می تواند پوست را تحریک کند. یا نحوه مراقبت از پوست شما ممکن است شامل محصولات یا رفتارهایی باشد که پوست را تحریک می کند. مانند استفاده از صابون های خشن یا دستمال مرطوب و شستن بیش از حد تهاجمی و محکم.
- عفونت ها: انواع عفونت ها عبارتند از عفونت های مقاربتی، کرم سوزنی و عفونت های مخمری.
- شرایط پوستی: گاهی اوقات خارش مقعد نتیجه یک بیماری خاص پوستی مانند پسوریازیس یا درماتیت تماسی است.
خارش مقعد ممکن است با قرمزی، سوزش و درد همراه باشد و شما را مجبور به پیدا کردن علت درد مقعد کند. خارش و سوزش بسته به علت ممکن است موقتی یا طولانی مدت باشد. اگر خارش مقعد مداوم است، با پزشک خود صحبت کنید. نگران نباشید، با درمان مناسب و خود مراقبتی، اکثر مردم از خارش مقعد کاملا تسکین می یابند.
علت بروز خارش مقعدی چیست؟
بروز خارش مقعدی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. در ادامه به شرح و توضیح برخی از علل متداول پدید آمدن خارش مقعدی می‌پردازیم اما این نکته را مدنظر داشته باشید که اگر شما با مشکل خارش مقعدی مواجه هستید، توصیه می‌شود که در اولین قدم به پزشک خود مراجعه کنید تا علت دقیق را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند.
هموروئید
این عامل یکی از علل اصلی خارش مقعدی است. وقتی رگ‌هایی که در ناحیه مقعد قرار دارند حالت طبیعی نداشته باشند مانند: بروز تورم، التهاب و خونریزی ممکن است خارش مقعدی رخ دهد.
عفونت‌ها
عفونت‌های باکتریایی یا قارچی می‌توانند عامل بروز خارش مقعدی باشند. عفونت‌های قارچی معمولاً به صورت خارش و سوزش در منطقه مقعدی ظاهر می‌شوند.
پوست خشک و التهاب‌های پوستی
خشکی پوست و وجود التهاب‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس می‌توانند منجر به خشکی و تحریک ناحیه مقعد و در نتیجه ایجاد خارش مقعدی شود.
مصرف غذاهای تحریک کننده
برخی غذاها مانند فلفل قرمز، چیلی، استفاده از نمک بیش از حد، مواد محرک مانند الکل و کافئین می‌تواند تحریک‌کننده برای ناحیه مقعد باشند و خارش مقعدی را ایجاد کنند.
تحریک شیمیایی
استفاده از محصولات شیمیایی مانند صابون‌ها، پوشک‌ها،دستمال کاغذی های معطر می‌توانند ناحیه مقعد را تحریک کنند و خارش را ایجاد کنند.
آلرژی
برخی افراد ممکن است به مواد مشخصی مانند لاتکس، نیکل، مواد شیمیایی موجود در صابون یا محصولات بهداشتی و حتی مواد غذایی آلرژی داشته باشند. در صورت تماس با این مواد، خارش مقعدی به وجود خواهد آمد.
آیا خارش مقعدی درمان خانگی دارد؟
بله، برخی از روش‌های درمان خانگی می‌توانند در کاهش خارش مقعدی کمک کننده باشند. در ادامه، تعدادی از روش‌های خانگی را برای کاهش خارش مقعدی ذکر می‌کنیم. با این حال مهم این است بدانید که این روش‌های درمان خانگی تنها به عنوان راهکارهای موقت ارائه می شود. در صورت بروز خارش مقعدی مزمن و بیشتر از چند هفته، توصیه می‌شود به پزشک خود مراجعه کنید تا علت دقیق خارش مقعدی را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز کند. پزشک متخصص داخلی، پزشک جراحی عمومی یا یک متخصص پوست می‌تواند به شما در تشخیص و درمان این مشکل کمک کند. آنها می‌توانند با توجه به علت مربوطه، رژیم درمانی مناسب، داروها، کرم‌ها یا روش‌های دیگر را تجویز کنند. مهم است که هرگز خودسرانه به درمان خارش مقعدی یا درمان شقاق مقعدی نپردازید و همواره نظر یک پزشک متخصص را جویا شوید.
- استفاده از کمپرس: استفاده از کمپرس‌های سرد یا گرم بر روی ناحیه مقعد می‌تواند به کاهش خارش و التهاب کمک کند. از یک دستمال نرم یا حوله خشک و نرم استفاده کنید و آن را به آرامی بر روی ناحیه مقعد بگذارید.
- نشستن در آب: آب گرم یا ولرم می‌تواند برای خارش ناحیه مقعد آرامش بخش باشد. می‌توانید از لگن آب گرم استفاده کنید یا دستمالی را در آب گرم بخیسانید و بر روی ناحیه مقعد قرار دهید.
- استفاده از کرم‌ها و ژل‌ها ضدخارش: استفاده از کرم‌ها و ژل‌های ضدخارش، که در داروخانه‌ها موجود هستند، می‌تواند به کاهش خارش مقعدی کمک کند. قبل از استفاده، بهتر است با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
- جلوگیری از تحریک‌کننده‌ها: از استفاده از مواد تحریک کننده مانند صابون‌ها یا لوسیون‌های حاوی عطر و مواد شیمیایی خودداری کنید. از صابون‌ها و محصولاتی با فرمولاسیون مناسب برای پوست حساس استفاده کنید.
- اجتناب از تماس طولانی با آب گرم: استفاده بیش از حد از حمام‌های گرم و طولانی ممکن است پوست را خشک و تحریک کند. سعی کنید زمان استفاده از حمام‌های گرم را کوتاه‌تر کنید و پوست را با حوله نرم خشک کنید.
- رعایت تغذیه سالم: تغذیه سالم و متعادل می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. مصرف مواد غذایی سبزیجات، میوه‌ها، آب و مواد غذایی غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به بهبود سلامت پوست و کاهش خارش مقعدی کمک کند.
- جلوگیری از تنش و استرس: استرس و تنش ممکن است بروز خارش مقعدی را تشدید کند. تمرینات آرامش‌بخش مانند ماساژ، یوگا و تمرکز روی تنفس می‌توانند به کاهش استرس کمک کنند.
- رعایت بهداشت شخصی: رعایت کردن بهداشت فردی شامل تمیزی منظم ناحیه مقعد و تعویض به موقع لباس زیر، نوار بهداشتی و پوشک در صورت نیاز است. این موارد می‌توانند به کاهش تحریک و التهاب ناحیه مقعد کمک کنند.
علت خارش مقعدی در کودکان
علت خارش مقعدی در کودکان به خصوص خردسالان دلایل مختلفی دارد. برخی از این دلایل عبارتند از:
- انواع کرم ها: کرم های سنجد انگل هایی هستند که در روده ها زندگی می کنند. عفونت با خوردن تخم‌های میکروسکوپی کرم سنجاق منتقل می‌شود. کودکان خردسال اغلب دست های خود را در دهان می گذارند و ممکن است قبل از غذا خوردن، بهداشت دست خود را رعایت نکنند. همچنین کرم های سنجاق در میان کودکان پیش دبستانی و بزرگسالانی که از آنها مراقبت می کنند؛ رایج است. کرم های سنجاقی در محیط خانواده یا مراقبت از کودک بسیار مسری هستند.
- بهداشت ضعیف توالت: توالت و بهداشت نامناسب توالت در میان کودکان خردسال، علت خارش معقدی بوده و بسیار رایج است. شست و شوی نامناسب باعث بوجود آمدن و شدت این عارضه می شود.
- لباس های کوچک یا تنگ: اگر لباس پوشیده شده روی ناحیه مقعد خیلی تنگ باشد، ممکن است کودک را تحریک کند و باعث شود کودک به طور مکرر لباس را ببندد و بکشد.
کاری که در این رابطه والدین باید انجام دهند؛ این است که به پزشک مراجعه کرده و توصیه های مراقبتی را دنبال کنند. برای مثال، حتما صبح ها قبل از صبحانه و قبل از هر وعده غذایی یا میان وعده دیگری دست های کودک را بشویید.اگر مشکل کرم سوزنی است، ملحفه، لباس و حوله کودک را با آب داغ بشویید. هنگام خشک کردن از تنظیم حرارت بالا استفاده کنید.
علت خارش مقعدی در بارداری
مسائل مربوط به سلامت مقعد در دوران بارداری رایج است، زیرا تغییرات هورمونی می تواند خطر ابتلا به آنها را افزایش دهد. در واقع تغییرات هورمونی در از اصلی ترین دلایلی است که منجر به همروئید و یا خارش مقعدی در دوران بارداری می شود. بهتر است بدانید که علاوه بر هورمون ها، نشتن طولانی و فشار رحم بر مقعد و رکتوم یکی دیگر از عوامل موثر این عارضه است. از طرفی، با توجه به اینکه اغلب زنان باردار به یبوست دچار می شوند؛ احتمال خارش مقعدی در آنها بیشتر خواهد بود. در حالت کلی علت خارش مقعدی در زنان باردار متفاوت است که معمولا با یک رژیم غذایی سبزیجات و فیبر و نوشیدن آب ممکن است رفع شود. همچنین بهتر است در هنگام استراحت از نشستن های طولانی مدت پرهیز شود.
علت خارش مقعدی بعد از رابطه آنال
این امکان وجود دارد که خارش مقعدی بعد از رابطه آنال یکی از علائم بیماری های مقاربتی باشد. برخی از این بیماری ها که اغلب با خارش همراه هستند؛ شامل:
تبخال مقعد: تبخال مقعدی توسط ویروسی به نام ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) ایجاد می شود. زخم‌های قرمز و تاول‌های سفیدرنگی که هنگام شیوع بیماری ظاهر می‌شوند، می‌توانند خارش‌دار و ترشح یا چرک باشند.
زگیل مقعد: زگیل مقعدی نوعی زگیل تناسلی است که هم در داخل مقعد و هم در خارج از مقعد ظاهر می شود. آنها ممکن است در ابتدا هیچ درد یا ناراحتی برای شما ایجاد نکنند، اما می توانند رشد کرده و به طور فزاینده ای خارش داشته باشند.
شپش ناحیه تناسلی: شپش ناحیه تناسلی یا phthirus pubis بیشتر به عنوان خرچنگ شناخته می شود. آنها حشرات کوچکی هستند که از طریق رابطه جنسی پخش می شوند. و می توانند اندام تناسلی و در برخی موارد مقعد، به ویژه موهای اطراف این نواحی را کلونیزه کنند. این شپش ها باعث خارش تحریک کننده خواهند بود.
هموروئید: بواسیر زمانی اتفاق می افتد که رگ های داخل یا اطراف مقعد و راست روده متورم شوند. هموروئید خارجی در قسمت بیرونی مقعد شایع ترین نوع است و می تواند باعث خارش تحریک کننده همراه با درد شود، به خصوص در هنگام نشستن یا مدفوع.
یافتن علت خارش مقعدی با مشورت پزشک
در برخی موارد حاد و غیرقابل تحمل بهتر است به پزشک مراجعه کرده و با آن مشورت نمایید. در این مکیان می توانید از سوال های زیر استفاده کرده و از پزشک راه حل را جویا شوید. برای خارش مقعد، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- محتمل ترین علت علائم من چیست؟
- چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا این مشکل موقتی است؟
- چه درمان هایی در دسترس هستند؟ کدام را پیشنهاد می کنید؟
دکتر محمد مهدی دانش پژوه با تخصص و تجربه بالا، دارای بورد تخصصی جراحی فارغ التحصیل پزشکی عمومی از دانشگاه شهید بهشتی و فارغ التحصیلی بورد تخصصی جراحی از دانشگاه علوم پزشکی ایران می باشند و متخصص در درمان بیماری های نشیمنگاه از جمله علت خارش مقعدی می باشند. کلینیک دکتر دانش پژوه با به کارگیری تجهیزات و وسایل به روز و تجربه و تخصص ایشان می تواند بهبودی کامل را به شما بازگرداند.
- محتمل ترین علت علائم من چیست؟
- چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا این مشکل موقتی است؟
- چه درمان هایی در دسترس هستند؟ کدام را پیشنهاد می کنید؟
- انواع کرم ها و انگل‌ها
- بهداشت ضعیف توالت
- لباس های کوچک یا تنگ
- تغذیه نامناسب
3 دیدگاه ها
ممنون که به علت خارش مقعد در کودکان هم پرداختید
سلام من از وقتی یادمه بچه بودم خارش مقعدی داشتم شرم دارم پیش د کتر برم با اینکه کلافم کرده، بیرون زدگی روده ودرد اصلااا ندارم ولی مقعدم حالت ورم و پفکی شده، حتی نافم میخاره گاهی این درمان میشه اصلا یا باید تا ابد بسوزمو بسازم
با سلام و وقت بخیر؛
مشکلات مقعدی مانند سایر بیماری‌هاست و نباید شرمسار باشید. مشکل شما قابل درمان است و حتما باید به یک متخصص دستگاه گوارش یا متخصصین جراحی عمومی مراجعه فرمایید تا معاینات لازم انجام شود. علل مختلف باعث خارش مقعدی می‌شود ممکن است علت موضعی و یا بیماریهای سیتمیک مثل ضعف سیستم ایمنی باشد.