واریکوسل در کودکان یکی از بیماری هایی است که ممکن است چندان جدی گرفته نشود. از همین رو، می تواند آسیب زیادی به کودکان و نوجوانان وارد کند. بیماری واریکوسل در اثر اتساع یا گشاد شدن رگ های خونی در بیضه ها رخ می دهد. این بیماری می توان بر رشد بیضه ها اثر سوء گذاشته و باروری فرد را تحت تاثیر قرار دهد. واریکوسل در کودکان در سنین بلوغ بیشتر دیده می شود؛ با این حال، در مواردی قبل از سن بلوغ نیز دیده شده است. تشخیص این بیماری و درمان واریکوسل در کودکان بسیار اهمیت دارد. چرا که عوارض واریکوسل در کودکان می تواند بزرگسالی آن ها را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد. در این مطلب با کلینیک دکتر دانش پژوه همراه باشید تا بیشتر با بیماری واریکوسل در کودکان آشنا شویم.
مقدمه
تشخیص به موقع بیماری های کودکان بسیار مهم است. کودکان به خصوص در سنین پایین، چندان به بدن خود آگاه نیستند؛ لذا ممکن است یک بیماری از مدت ها قبل در بدن آن ها ایجاد شده و آن ها را بیازارد؛ در حالی که شما متوجه آن بیماری نشده اید. از همین رو، باید به صورت فعال وضعیت سلامت کودکان خود را پایش کرده تا علائم بیماری ها را زودتر تشخیص دهید.
عارضه واریکوسل (Varicocele) به شکل یک رگ کرمی شکل در داخل کیسه بیضه ظاهر می شود. این عارضه بیشتر در بیضه چپ دیده می شود؛ اما گاهی گزارش هایی از مشاهده آن در سمت راست به ثبت رسیده است. اینکه واریکوسل در هر دو طرف کیسه بیضه ایجاد شود، تقریبا ممکن نیست و احتمال آن کم است. واریکوسل در کودکان مانند رگ های واریسی پا ظاهر می شود. طبق تحقیقات انجام شده، بروز این عارضه در افراد زیر ۱۵ سال نادر است؛ با این حال در ۴۰ درصد از مردان بالغ اتفاق می افتد.
علت بروز واریکوسل در کودکان
علت بروز واریکوسل در کودکان، اختلال در عملکرد دریچه رگ های بیضه است. این اختلال سبب می شود تا عملکرد رگ ها از حالت عادی خارج شده و خون در رگ های بیضه جمع شود. سپس جمع شدن خون در رگ ها، سبب گشاد شدن رگ های بیضه می شود. علت بروز واریکوسل در کودکان می تواند مربوط به رشد سریع بیضه ها در دوران بلوغ باشد. همچنین باید بدانید که تفاوت های آناتومیک در رگ های بیضه وجود دارد. لذا ممکن است رگ های یک سمت نسبت به سمت دیگر، ضعف عملکردی داشته باشند. علت بروز واریکوسل در کودکان همچنین می تواند به عوامل ژنتیکی مربوط باشد. در مواردی نیز آسیب به بیضه و یا وجود تومورهای نادر علت بروز واریکوسل در کودکان هستند.
علائم واریکوسل در کودکان
علائم واریکوسل درکودکان برای والدین آن ها قابل مشاهده است. از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تورم یا برآمدگی در کیسه بیضه؛ ممکن است به شکل یک توده قابل لمس یا قابل مشاهده ظاهر شود. بیشتر در قسمت بالای بیضه چپ دیده می شود.
درد مبهم در ناحیه بیضه؛ درد می تواند خفیف و مبهم باشد و تشخیص آن برای کودک سخت است. اما با طرح پرسش هایی درباره چگونگی درد می توان آن را تشخیص داد. البته توجه داشته باشید درد خفیف بعد از فعالیت های بدنی یا ایستادن طولانی، از علائم واریکوسل در کودکان است.
تفاوت در اندازه بیضه ها؛ بیضه ای که دچار عارضه شده است، از بیضه سالم کوچک تر است.
احساس سنگینی یا کشش در کیسه بیضه؛ تشخیص این احساس باز هم ممکن است برای کودکان سخت باشد؛ اما هر گونه اعتراض از شرایط غیر عادی در بیضه ها باید جدی گرفته شود.
تکرر ادرار؛ اگر کودکی بدون علت خارجی قابل تشخیص دچار تکرر ادرار شده است، می تواند از علائم واریکوسل در کودکان باشد.
کلینیک دانش پژوه توصیه می کند که هر چند وقت یک بار در فواصل مرتب، بیضه کودکان معاینه شود. این کار را می توانید به هنگام حمام کردن انجام دهید.
در صورت مشاهده هر یک از علائم واریکوسل در کودکان، سریعا به پزشک مراجعه نمایید. کلینیک دانش پژوه برای این منظور در خدمت شماست.
انواع واریکوسل در کودکان
واریکوسل در کودکان، به سه درجه اصلی تقسیم می شود. تفاوت این سه نوع، در میزان لمس و قابل مشاهده بودن رگ ها در کیسه بیضه است. در این بخش به معرفی انواع واریکوسل در کودکان پرداخته ایم. از جمله انواع این عارضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
واریکوسل گرید یک (خفیف):
رگ های ورم کرده در کیسه بیضه فقط هنگام زور زدن توسط پزشک قابل لمس هستند. شما نمی توانید این حالت را به صورت عادی مشاهده نمایید. پزشک برای بررسی این حالت از سونوگرافی استفاده می کند. درمان واریکوسل در کودکان در این حالت بدون جراحی و با درمان دارویی امکان پذیر است.
واریکوسل گرید دو (متوسط):
در این حالت، رگ های واریسی در بیضه، در حالت ایستاده قابل لمس هستند؛ توجه کنید که ممکن است با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نباشند. پزشک برای تشخیص این عارضه، از مانور وال سالوا کمک می گیرد. این مانور به معنای حبس نفس و زور زدن است. انتخاب درمان واریکوسل در کودکان در این شرایط، به تشخیص پزشک وابسته است.
واریکوسل گرید سه (شدید):
رگ های متورم به وضوح قابل مشاهده و لمس هستند. حتی در حالت نشسته نیز واریکوسل در کودکان دیده می شود. همچنین ممکن است کودک از احساس سنگینی یا درد در کیسه بیضه شکایت کند. در این حالت، توده به صورت کرمی شکل درون کیسه بیضه مشاهده می شود. درمان واریکوسل در کودکان در این شرایط، تنها با جراحی امکان پذیر است. جراحی منجر به حذف ورید آسیب دیده می شود. این جراحی به صورت میکروسکوپیک و سرپایی و با کمترین میزان بریدگی انجام می شود. همچنین دوره نقاهت این بیماری کوتاه است.
عوامل بروز واریکوسل در کودکان
عوامل بروز واریکوسل در کودکان به طور دقیق مشخص نیست. این عارضه به دلیل بزرگ شدن و پیج خوردگی سیاهرگ های درون کیسه بیضه در سنین 10 تا 15 سالگی رخ می دهد. با این حال، مواردی را می توان به عنوان عوامل بروز واریکوسل در کودکان شناسایی کرد که به شرح زیرهستند:
مشکلات هورمونی؛ اختلالات هورمونی می توانند سبب بروز واریکوسل در کودکان شوند. این موضوع بیشتر به ژنتیک افراد وابسته است.
نقص در عملکرد دریچه های وریدی؛ اگر دریچه های یک طرفه درون سیاهرگ بیضه ها دچار مشکل شوند، خون در رگ ها تجمع می کند. این دریچه ها باید خون را به سمت قلب حمایت کنند و گاهی با اختلال عملکردی مواجه می شوند.
فشار بیش از حد روی سیاهرگ های بیضه؛ تومورها یا غدد لنفاوی ورم کرده در ناحیه شکم، می توانند عامل بروز واریکوسل در کودکان باشند؛ چرا که سبب افزایش فشار بر سیاهرگ های بیضه می شوند.
ژنتیک؛ در برخی موارد، بروز واریکوسل در کودکان عوامل ژنتیکی است. اگر در خانواده خود سابقه این بیماری را دارید، سلامت کودکان را با دقت بیشتری پایش کنید.
عوارض واریکوسل در کودکان
عوارض واریکوسل در کودکان ارتباطی به شدت واریکوسل ندارد. حتی اگر این عارضه بدون علامت هم ظاهر شود، باز هم می تواند عوارضی برای کودک ایجاد کند. از جمله عوارض واریکوسل در کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش رشد بیضه؛ این عارضه می تواند جلوی رشد بیضه را گرفته و منجر به آتروفی یا کوچک شدن بیضه شود.
تغییرات در اسپرم؛ عارضه مورد بحث می تواند کیفیت اسپرم ها را تحت تاثیر قرار دهد. کاهش تعداد اسپرم، کاهش تحرک و تغییر شکل ظاهری آن ها می تواند محتمل باشد.
درد و ناراحتی؛ برخی کودکان از درد در بیضه ها یا احساس سنگینی در آن شکایت می کنند.
آسیب به بیضه؛ واریکوسل در موارد شدید می تواند منجر به آسیب دائمی در بیضه شود.
ناباروری در آینده؛ همانطور که گفتیم این بیماری می تواند بر کیفیت و تحرک اسپرم ها اثرگذار باشد؛ لذا در صورت عدم درمان می تواند سبب بروز مشکلات ناباروری در بزرگسالی شود.
مشکلات روانی؛ واریکوسل در کودکان می تواند سبب اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی شود.
روش های تشخیص واریکوسل در کودکان
تشخیص واریکوسل در کودکان تنها با معاینه پزشک ممکن است؛ مگر این که به قدری شدید باشد که والدین عارضه ایجاد شده را با چشم مشاهده نمایند. در اکثر مواقع، پزشک نیز با استفاده از سونوگرافی داپلر این عارضه را تشخیص می دهد. گشادی رگ های کیسه بیضه و افزایش قطر آن ها، معمولاً تا ۲.۵-۳ میلی متر یا بیشتر، از علائم واریکوسل در کودکان است. این اندازه ها تنها با سونوگرافی داپلر قابل تشخیص است. معاینه فیزیکی برای بررسی کیسه بیضه در حالت ایستاده و خوابیده نیز توسط پزشک صورت می پذیرد. لذا توصیه می شود که کودکان خود را از نظر روانی برای این معاینات فیزیکی آماده کنید.
راه های درمان واریکوسل در کودکان
درمان واریکوسل در کودکان عمدتا با جراحی صورت می پذیرد. واریکوسلکتومی (بستن رگ های بیضه) به صورت جراحی باز، میکروسرجری و آمبولیزاسیون انجام می شود. در موارد شدیدتر یا در صورت اختلال در اسپرم سازی، حتما باید جراحی صورت پذیرد. در جراحی باز، برشی در ناحیه کشاله ران ایجاد می شود. سپس رگ های واریسی شناسایی و مسدود خواهند شد. در میکروسرجری، با استفاده از میکروسکوپ کار بستن رگ ها انجام می شود. در این روش دقت جراح بالاتر بوده و خطر آسیب به عروق لنفاوی و شریان بیضه کمتر می شود. همچنین احتمال عود واریکوسل و آب آوردن بیضه بعد از عمل در این روش کمتر از سایر روش ها است. در آمبولیزاسیون، لوله ای باریک از طریق پوست به داخل رگ بیضه فرستاده می شود. سپس با استفاده از مواد خاصی، رگ های واریسی مسدود می شوند.
اگر بیماری خفیف باشد، ممکن است از روش های درمان واریکویل در کودکان به صورت غیر جراحی استفاده شود. استراحت و استفاده از بیضه بند از جمله این روش ها هستند. دراز کشیدن و بالا نگه داشتن پاها، سبب کاهش فشار روی رگ های بیضه می شود. از همین رو، علائم درد تسکین می یابد. استفاده از بیضه بند یا شورت تنگ می تواند برای کاهش درد و علائم واریکوسل در کودکان مفید باشد. اگر بیمار درد شدیدی را تجربه کند، مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا استامینوفن توصیه می شود. البته حتما باید با تجویز پزشک باشد.
چه زمانی جراحی کنیم؟
برخی از والدین این سوال را مطرح می کنند که چه زمانی نیاز به جراحی وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت که در واریکوسل شدید (گرید ۳) نیاز به جراحی حتمی است. همچنین در صورتی که واریکوسل سبب درد شدید و آزاردهنده در بیضه شود، باید از جراحی کمک گرفته شود. به خاطر داشته باشید که درمان واریکوسل در کودکان با هدف جلوگیری از اختلال در رشد بیضه انجام می شود. همچنین مهم است که حفظ قدرت باروری در آینده را جدی بگیریم. اینکه هر کودکی با چه روشی درمان شود، به تشخیص پزشک وابسته است. برای این منظور می توانید با کلینک دکتر دانش پژوه در تماس باشید. برای معاینه حتما باید به صورت حضوری به کلینیک مراجعه نمایید.
سخن آخر
درمان واریکوسل در کودکان نیاز به پایش دائمی سلامت آن ها دارد. باید توجه داشته باشید که کودکان و نوجوانان در تشخیص چنین دردی ناتوان هستند. لذا باید هوشیار باشید و هر زمان که کودک از احساس ناخوشایندی در بیضه های خود شکایت کرد حتما به پزشک مراجعه کنید. در کلینیک دکتر دانش پژوه، ما به طور دقیق معاینات مربوط به علت بروز واریکوسل در کودکان را انجام می دهیم. شما می توانید با اطمینان خاطر از خدمات کلینیک ما در این زمینه استفاده نمایید. علائم بروز واریکوسل در کودکان چندان مشخص نیست؛ از همین رو، توصیه می شود حتما به پزشک مراجعه کنید تا با سونوگرافی این عارضه را تشخیص دهیم. پیگیری هر چه سریع تری درمان واریکوسل در کودکان می تواند از بروز مشکلات جدی در بزرگسالی جلوگیری نماید. همچنین اگر علائم واریکوسل در کودکان را مشاهده کردید، آن ها را برای معاینات پزشکی آماده کنید. به آن ها توضیح دهید که چرا باید تحت این معاینات قرار گیرند و قرار است به چه صورت معاینه شوند. در این شرایط از نقض حریم خصوصی کودک جلوگیری به عمل آمده و برای درمان هر چه سریع تر آماده می شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر و رزرو وقت معاینه حضوری در کلینیک دکتر دانش پژوه، با کارشناسان ما در تماس باشید.
